Τρεις βασικοί λόγοι για να κρατάμε σημειώσεις1. Για να μας βοηθήσουν ώστε να συγκεντρωθούμε στο θέμα μας.
2. Για να μας βοηθήσουν ώστε να κατανοήσουμε καλύτερα αυτό που μελετάμε.
3. Για να έχουμε ένα είδος αναφοράς, για μελλοντικές επαναλήψεις.
Πιο κάτω παραθέτoυμε μερικές απαντήσεις που έχουν δώσει μαθητές στην ερώτηση: Γιατί κρατάτε σημειώσεις;
1. Για να με βοηθήσει να κατανοήσω καλύτερα αυτό που μελετώ ή αυτό που ακούω.
2. Για να είμαι σίγουρος ότι κρατώ γραπτώς αυτά που έχω ακούσει.
3. Για να μπορέσω αργότερα να κάνω επαναλήψεις, αυτών που έχω διαβάσει.
4. Για να καταγράφω τις δικές μου σκέψεις οι οποίες δημιουργούνται κατά τη διάρκεια της μελέτης μου.
5. Για να καταγράφω τις δικές μου ιδέες σε ένα θέμα που με ενδιαφέρει.
6. Για να σχεδιάζω και προγραμματίζω την εργασία μου ώστε να επιτελέσω το έργο μου στον καλύτερο δυνατό βαθμό.
Υπάρχουν λοιπόν διάφοροι λόγοι για τους οποίους θα θέλουμε να κρατήσουμε σημειώσεις. Ο καλύτερος τρόπος για να κρατήσουμε σημειώσεις δεν είναι ένας και μοναδικός, αλλά εξαρτάται από το σκοπό για τον οποίο θα κρατήσουμε τις σημειώσεις.
Πρέπει λοιπόν να έχουμε ξεκαθαρίσει στο μυαλό μας, γιατί θα κρατήσουμε τις σημειώσεις και ακόμη πως θα τις χρησιμοποιήσουμε ώστε να έχουμε άριστα αποτελέσματα.
Πλεονεκτήματα από την κράτηση σημειώσεων
Ένα μεγάλο πλεονέκτημα που έχουμε όταν κρατάμε σημειώσεις είναι το ξεκαθάρισμα και η ταξινόμηση των ιδεών που παίρνουμε κατά τη διάρκεια της μελέτης. Επίσης μας δίνει το αίσθημα της δημιουργίας ενός απτού προϊόντος, το οποίο έχει προέλθει από την δική μας εργασία.
Ένα άλλο πλεονέκτημα είναι ότι δίνουμε την ευκαιρία στον εαυτό μας, κατά τη διαδικασία της κράτησης σημειώσεων να σκεφτούμε και να κρίνουμε αυτά που διαβάζουμε, επιτρέποντας έτσι στον εαυτό μας να δημιουργήσει τις απαραίτητες εικόνες, ώστε να θυμόμαστε πιο εύκολα αυτά τα οποία μελετάμε.
Μερικά άλλα πολύ σημαντικά πλεονεκτήματα, που κάνουν αναγκαία τη διαδικασία των σημειώσεων, είναι τα ακόλουθα:
(α) Συγκέντρωση της προσοχής σας
Ίσως η διαδικασία των σημειώσεων να είναι ο πιο αποτελεσματικός τρόπος για να σταματήσουμε το μυαλό μας να περιπλανάται άσκοπα σε άλλα θέματα καθώς διαβάζουμε. Αφού θα αρχίσουμε να γράφουμε τις δικές μας σημειώσεις σίγουρα τροχοδρομούμε το μυαλό μας να σκέφτεται μόνο το θέμα το οποίο μελετούμε και έτσι δεν του αφήνουμε πολλά περιθώρια να περιπλανάται σε άλλα θέματα. Με τον τρόπο αυτό λύνουμε ένα από τα βασικότερα προβλήματα που έχουμε κατά τη διάρκεια της μελέτης. Είναι από όλους αποδεκτό ότι ένα βασικό εμπόδιο για σωστή και αποτελεσματική μελέτη είναι η μη ικανοποιητική συγκέντρωση που έχουμε όταν μελετάμε. Όταν όμως κρατάμε σημειώσεις δεν αφήνουμε πολλά περιθώρια άσκοπης περιπλάνησης, αλλά αναγκαζόμαστε εκ των πραγμάτων να συγκεντρώσουμε όλη την προσοχή μας στο θέμα μας.
(β) Κατανόηση αυτών που διαβάζουμε
Καθώς θα γράφουμε τις δικές μας σημειώσεις, θα προσπαθούμε ταυτόχρονα να εξηγήσουμε τα διάφορα στοιχεία και νέες ιδέες που βρίσκουμε στο κείμενο. Ακόμη περισσότερο, θα τυποποιήσουμε τις ιδέες του κειμένου, έτσι ώστε να γίνονται πιο κατανοητές προς εμάς και με τον τρόπο που εμείς κατανοούμε τα πράγματα.
(γ) Ένδειξη προόδου
Γράφοντας τις σημειώσεις, έχουμε μια χειροπιαστή ένδειξη και απόδειξη της δουλειάς που έχουμε επιτελέσει. Αυτό από μόνο του θα συνεισφέρει πολύ θετικά στη βελτίωση και εξύψωση του ηθικό μας, ώστε να συνεχίσουμε με ενθουσιασμό την εργασίας μας.
(δ) Σύνδεση και ταξινόμηση των θεμάτων
Καθώς μελετάμε και παίρνουμε ιδέες από διάφορα κεφάλαια, το μυαλό μας μερικές φορές μπερδεύεται και γεμίζει από ασύνδετα μέρη. Η κράτηση σημειώσεων, οι οποίες είναι περιλήψεις με τα βασικά στοιχεία για το κάθε κεφάλαιο ή μέρος κεφαλαίου, μας βοηθά ώστε να ταξινομήσουμε τις διάφορες ιδέες, κάνοντάς τες ταυτόχρονα πιο κατανοητές και χρήσιμες προς εμάς.
(ε) Συχνές επαναλήψεις
Μια βασική αρχή για σωστή και αποδοτική μελέτη είναι οι επαναλήψεις που όπως έχουμε ήδη εξετάσει θα πρέπει να γίνονται σε καθορισμένες χρονικές στιγμές. Για να γίνουν λοιπόν οι επαναλήψεις αυτές εύκολα και σύντομα, θα πρέπει να χρησιμοποιήσουμε τις σημειώσεις που έχουμε ετοιμάσει κατά τη διάρκεια της μελέτης μας.
Μερικές φορές είναι πολύ χρήσιμο να χρησιμοποιείτε τις σημειώσεις που έχετε ετοιμάσει, και να δημιουργείτε νέες σημειώσεις πιο σύντομες, έχοντας έτσι μια νέα έκδοση των προηγούμενών σας σημειώσεων. Δηλαδή οι νέες αυτές σημειώσεις θα είναι περίληψη των προηγούμενών σας σημειώσεων. Οι σημειώσεις αυτές θα αποδειχθούν πολύ χρήσιμες για δύο βασικούς λόγους:
(α) Βοηθούν το μυαλό, ώστε να θυμάται πολύ πιο εύκολα τα νέα και βασικά στοιχεία.
(β) Κατά τη διάρκεια των επαναλήψεων και ιδιαίτερα μετά την πρώτη επανάληψη, οι νέες σημειώσεις μπορούν να χρησιμοποιηθούν αντί οι πρώτες και πιο εκτενείς σημειώσεις.
Πλεονεκτήματα από την κράτηση σημειώσεων
Ένα μεγάλο πλεονέκτημα που έχουμε όταν κρατάμε σημειώσεις είναι το ξεκαθάρισμα και η ταξινόμηση των ιδεών που παίρνουμε κατά τη διάρκεια της μελέτης. Επίσης μας δίνει το αίσθημα της δημιουργίας ενός απτού προϊόντος, το οποίο έχει προέλθει από την δική μας εργασία.
Ένα άλλο πλεονέκτημα είναι ότι δίνουμε την ευκαιρία στον εαυτό μας, κατά τη διαδικασία της κράτησης σημειώσεων να σκεφτούμε και να κρίνουμε αυτά που διαβάζουμε, επιτρέποντας έτσι στον εαυτό μας να δημιουργήσει τις απαραίτητες εικόνες, ώστε να θυμόμαστε πιο εύκολα αυτά τα οποία μελετάμε.
Μερικά άλλα πολύ σημαντικά πλεονεκτήματα, που κάνουν αναγκαία τη διαδικασία των σημειώσεων, είναι τα ακόλουθα:
(α) Συγκέντρωση της προσοχής σας
Ίσως η διαδικασία των σημειώσεων να είναι ο πιο αποτελεσματικός τρόπος για να σταματήσουμε το μυαλό μας να περιπλανάται άσκοπα σε άλλα θέματα καθώς διαβάζουμε. Αφού θα αρχίσουμε να γράφουμε τις δικές μας σημειώσεις σίγουρα τροχοδρομούμε το μυαλό μας να σκέφτεται μόνο το θέμα το οποίο μελετούμε και έτσι δεν του αφήνουμε πολλά περιθώρια να περιπλανάται σε άλλα θέματα. Με τον τρόπο αυτό λύνουμε ένα από τα βασικότερα προβλήματα που έχουμε κατά τη διάρκεια της μελέτης. Είναι από όλους αποδεκτό ότι ένα βασικό εμπόδιο για σωστή και αποτελεσματική μελέτη είναι η μη ικανοποιητική συγκέντρωση που έχουμε όταν μελετάμε. Όταν όμως κρατάμε σημειώσεις δεν αφήνουμε πολλά περιθώρια άσκοπης περιπλάνησης, αλλά αναγκαζόμαστε εκ των πραγμάτων να συγκεντρώσουμε όλη την προσοχή μας στο θέμα μας.
(β) Κατανόηση αυτών που διαβάζουμε
Καθώς θα γράφουμε τις δικές μας σημειώσεις, θα προσπαθούμε ταυτόχρονα να εξηγήσουμε τα διάφορα στοιχεία και νέες ιδέες που βρίσκουμε στο κείμενο. Ακόμη περισσότερο, θα τυποποιήσουμε τις ιδέες του κειμένου, έτσι ώστε να γίνονται πιο κατανοητές προς εμάς και με τον τρόπο που εμείς κατανοούμε τα πράγματα.
(γ) Ένδειξη προόδου
Γράφοντας τις σημειώσεις, έχουμε μια χειροπιαστή ένδειξη και απόδειξη της δουλειάς που έχουμε επιτελέσει. Αυτό από μόνο του θα συνεισφέρει πολύ θετικά στη βελτίωση και εξύψωση του ηθικό μας, ώστε να συνεχίσουμε με ενθουσιασμό την εργασίας μας.
(δ) Σύνδεση και ταξινόμηση των θεμάτων
Καθώς μελετάμε και παίρνουμε ιδέες από διάφορα κεφάλαια, το μυαλό μας μερικές φορές μπερδεύεται και γεμίζει από ασύνδετα μέρη. Η κράτηση σημειώσεων, οι οποίες είναι περιλήψεις με τα βασικά στοιχεία για το κάθε κεφάλαιο ή μέρος κεφαλαίου, μας βοηθά ώστε να ταξινομήσουμε τις διάφορες ιδέες, κάνοντάς τες ταυτόχρονα πιο κατανοητές και χρήσιμες προς εμάς.
(ε) Συχνές επαναλήψεις
Μια βασική αρχή για σωστή και αποδοτική μελέτη είναι οι επαναλήψεις που όπως έχουμε ήδη εξετάσει θα πρέπει να γίνονται σε καθορισμένες χρονικές στιγμές. Για να γίνουν λοιπόν οι επαναλήψεις αυτές εύκολα και σύντομα, θα πρέπει να χρησιμοποιήσουμε τις σημειώσεις που έχουμε ετοιμάσει κατά τη διάρκεια της μελέτης μας.
Μερικές φορές είναι πολύ χρήσιμο να χρησιμοποιείτε τις σημειώσεις που έχετε ετοιμάσει, και να δημιουργείτε νέες σημειώσεις πιο σύντομες, έχοντας έτσι μια νέα έκδοση των προηγούμενών σας σημειώσεων. Δηλαδή οι νέες αυτές σημειώσεις θα είναι περίληψη των προηγούμενών σας σημειώσεων. Οι σημειώσεις αυτές θα αποδειχθούν πολύ χρήσιμες για δύο βασικούς λόγους:
(α) Βοηθούν το μυαλό, ώστε να θυμάται πολύ πιο εύκολα τα νέα και βασικά στοιχεία.
(β) Κατά τη διάρκεια των επαναλήψεων και ιδιαίτερα μετά την πρώτη επανάληψη, οι νέες σημειώσεις μπορούν να χρησιμοποιηθούν αντί οι πρώτες και πιο εκτενείς σημειώσεις.